ทำไมผู้นำหลายคนถึงมีปัญหาเรื่องการมี Empathy

แม้ว่า Empathy หรือความเข้าใจและใส่ใจในความรู้สึกของผู้อื่น จะถูกยกให้เป็นหนึ่งในทักษะสำคัญของผู้นำที่มีประสิทธิภาพ แต่ในความเป็นจริง ผู้นำจำนวนไม่น้อยกลับประสบปัญหาในการพัฒนาและใช้ทักษะนี้อย่างต่อเนื่อง ปัญหานี้เกิดจากหลายปัจจัย ทั้งจากระดับอำนาจ วัฒนธรรมองค์กร บุคลิกส่วนตัว และช่องว่างในกระบวนการเรียนรู้

1. พลวัตของอำนาจและสถานะทางสังคม

เมื่อผู้นำก้าวขึ้นไปอยู่ในตำแหน่งที่สูงขึ้น งานวิจัยจำนวนมากพบว่า “ความรู้สึกมีอำนาจ” มักทำให้ความสามารถในการรับรู้อารมณ์และมุมมองของผู้อื่นลดลง การทำงานของ “mirror neurons” ซึ่งมีบทบาทในการสะท้อนและเข้าใจอารมณ์ผู้อื่น มักลดลงในคนที่มีอำนาจสูง ส่งผลให้ผู้นำบางคนรู้สึกห่างเหินจากทีม และมีแนวโน้มจะเพิกเฉยต่อความรู้สึกของผู้อื่นโดยไม่รู้ตัว

2. วัฒนธรรมองค์กรและแรงกดดัน

ในสภาพแวดล้อมที่แข่งขันสูงหรือเน้นผลลัพธ์มากกว่าความสัมพันธ์ มักมีการส่งเสริมให้ผู้นำแสดงความแข็งแกร่งและผลักดันเป้าหมาย มากกว่าที่จะใส่ใจมุมมองของทีม วัฒนธรรมแบบนี้ทำให้ Empathy กลายเป็น “สิ่งที่ดีแต่ไม่จำเป็น” และทำให้ผู้นำบางคนละเลยทักษะด้านนี้ไปโดยไม่รู้ตัว

อีกทั้ง ผู้นำบางคนอาจเติบโตมาภายใต้โมเดลการบริหารแบบเก่า ที่ยึดถืออำนาจและการควบคุมเป็นหลัก มากกว่าความเข้าใจและความเห็นอกเห็นใจ ทำให้พวกเขารู้สึกไม่คุ้นเคยหรือไม่มั่นใจในการใช้ Empathy ในการบริหารจัดการคน

3. อุปสรรคทางจิตวิทยาและตัวตน

- ขาดความตระหนักรู้ในตนเอง: ความเร่งรีบและแรงกดดันทำให้ผู้นำหลายคนไม่มีเวลาทบทวนพฤติกรรมของตนเอง จึงมองไม่เห็นว่าเมื่อใดควรใช้ความเข้าใจผู้อื่น และมักพลาดโอกาสในการสร้างความไว้วางใจจากทีม

- กลัวว่าจะดูอ่อนแอ: ความเข้าใจผิดที่ว่า “การแสดงความรู้สึกคือจุดอ่อน” ยังคงฝังรากในใจผู้นำบางคน ซึ่งทำให้พวกเขาหลีกเลี่ยงการแสดง Empathy แม้ในสถานการณ์ที่ควรทำ

- ปัญหาในการตั้งขอบเขต: ผู้นำที่มี Empathy มากเกินไปอาจเผชิญกับความยากลำบากในการรักษาความเป็นธรรม เช่น ลำเอียงต่อบางคน หรือไม่กล้าตัดสินใจเด็ดขาด เพราะกลัวทำร้ายความรู้สึกผู้อื่น

4. ช่องว่างในกระบวนการพัฒนา

แม้หลายองค์กรจะพูดถึง Emotional Intelligence แต่ในหลักสูตรพัฒนาผู้นำแบบดั้งเดิมกลับไม่มีการสอน “Empathy อย่างเป็นรูปธรรม” ทำให้ผู้นำจำนวนมากไม่รู้ว่าจะเปลี่ยนความรู้สึกเข้าใจเป็นการกระทำที่มีประสิทธิภาพได้อย่างไร

แม้ผู้นำบางคนจะรู้สึกถึงความทุกข์ของผู้อื่น แต่การแสดงออกอย่างเหมาะสม การสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพ และการตัดสินใจอย่างรอบคอบในบริบทองค์กร คือทักษะที่ต้องฝึกฝนเพิ่มเติม ไม่ใช่แค่ “มีใจ” เท่านั้น

Empathy ไม่ใช่แค่ความสามารถส่วนบุคคล แต่เป็นทักษะที่ต้องการทั้งความตั้งใจ วัฒนธรรมที่เอื้อต่อการเติบโต และการฝึกฝนอย่างต่อเนื่อง ผู้นำที่ตระหนักถึงอุปสรรคเหล่านี้และกล้าท้าทายขีดจำกัดของตนเอง จะสามารถสร้างทีมที่แข็งแกร่งและยั่งยืนได้มากกว่าในระยะยาว See less