Servant Leadership เหมาะกับใคร / ไม่เหมาะกับใคร

ในยุคที่องค์กรเริ่มตระหนักถึงความสำคัญของ “คน” มากพอ ๆ กับ “ผลลัพธ์” แนวคิด Servant Leadership หรือ “ภาวะผู้นำผู้รับใช้” จึงกลับมาเป็นที่พูดถึงอย่างกว้างขวางอีกครั้ง หลักการนี้ไม่ได้ตั้งต้นจากอำนาจของผู้นำ แต่กลับเริ่มต้นจาก “การรับใช้” และ “การยกระดับผู้อื่น”

แม้จะดูงดงามและมีอุดมคติสูง แต่คำถามสำคัญคือ: แนวทางนี้เหมาะกับทุกคนหรือไม่?

ใคร “เหมาะ” กับ Servant Leadership?

1. ผู้นำที่ยึดมั่นในคุณค่า “คนมาก่อนกำไร”

Servant Leaders ที่แท้จริงจะต้องมีความเชื่อมั่นว่าการเติบโตขององค์กรขึ้นอยู่กับการเติบโตของพนักงาน พวกเขายินดีที่จะลงทุนเวลาเพื่อพัฒนา สนับสนุน และปล่อยให้ทีมได้เปล่งประกาย ไม่ใช่ตัวเอง

2. คนที่มีความอดทน และไม่ยึดติดอัตตา

ในโลกที่ผลลัพธ์มักถูกวัดอย่างเร่งด่วน ผู้นำแบบ Servant ต้องเข้าใจว่า “การเติบโตของคน” ไม่สามารถบีบให้เร็วขึ้นได้ พวกเขาต้องมีความอดทน และพร้อมจะวางอัตตาตัวเองไว้ข้างหลัง

3. องค์กรที่ให้คุณค่ากับวัฒนธรรมการมีส่วนร่วม

Servant Leadership จะออกดอกออกผลได้ดีในวัฒนธรรมที่เปิดกว้าง โปร่งใส และเน้นการมีส่วนร่วม เช่น สตาร์ทอัพที่เน้นการเติบโตแบบองค์รวม หรือองค์กรขนาดกลางที่ต้องการสร้าง Engagement ในระยะยาว

ใคร “ไม่เหมาะ” กับ Servant Leadership?

1. ผู้นำที่ขับเคลื่อนด้วย KPI และกำไรระยะสั้น

หากบริบทของธุรกิจหรือแรงจูงใจส่วนตัวของผู้นำเน้น “ผลลัพธ์ที่จับต้องได้ในทันที” มากกว่า “การลงทุนระยะยาวในคน” Servant Leadership อาจดูเหมือนเป็นการเดินอ้อมและไม่มีประสิทธิภาพ

2. องค์กรที่มีโครงสร้างลำดับชั้นแข็งแรง

ในองค์กรที่ยังคงยึดกับโครงสร้างอำนาจแบบบนลงล่าง (Top-down hierarchy) เช่น องค์กรราชการบางแห่ง หรือองค์กรที่อิงกับวินัยเคร่งครัด (เช่น ทหาร) Servant Leadership อาจถูกมองว่าอ่อนแอ หรือไร้การควบคุม

3. พนักงานที่ยังขาดวุฒิภาวะในการทำงานอย่างอิสระ

Servant Leaders มักให้อิสระและความเชื่อใจแก่ทีม หากทีมงานยังขาดทักษะการจัดการตัวเอง หรือขาดวิสัยทัศน์ในการเติบโต อิสระนั้นอาจนำไปสู่ความสับสนมากกว่าผลลัพธ์

บริบทคือกุญแจ

Servant Leadership ไม่ใช่แนวทางที่ “ใช้ได้กับทุกบริบท” และไม่ได้หมายความว่าดีหรือแย่กว่าสไตล์อื่น เช่น Transformational, Autocratic หรือ Strategic Leadership สิ่งสำคัญคือผู้นำต้อง “เข้าใจตนเอง เข้าใจทีม และเข้าใจเป้าหมายขององค์กร” แล้วเลือกวิธีการที่เหมาะสม

ในบางสถานการณ์ การรับใช้คือพลัง แต่ในบางสถานการณ์ การตัดสินใจเด็ดขาดก็อาจจำเป็น